«Ζούμε σε ένα πένθος και πρέπει να προχωρήσουμε», μου λέει πριν φύγω η ηθοποιός και σκηνοθέτις Κατερίνα Δαμβόγλου της ομάδας FlyTheatre, λίγες ημέρες πριν από την πρεμιέρα της παράστασης «La Strada» στην πρώτη συνεργασία της ταλαντούχου ομάδας με το Εθνικό Θέατρο και την Πειραματική Σκηνή.
Χαμογελάει ενώ λέει κάτι πολύ σοβαρό, όπως, θα μου πει στην κουβέντα μας, κάνουν οι κλόουν του Φεντερίκο Φελίνι στην οσκαρική ταινία του 1954 που άνοιξε πολλούς δρόμους στο σινεμά και επηρέασε μετέπειτα δημιουργούς.
Στην πλοκή της ταινίας βρισκόμαστε στη μεταπολεμική Ιταλία. Ο βίαιος πλανόδιος καλλιτέχνης του τσίρκο Ζαμπανό αγοράζει την κόρη μιας φτωχής αγρότισσας για την ατραξιόν του. Ο Ζαμπανό σπάει αλυσίδες όπως έκανε πριν από αυτόν ο πατέρας του και χρησιμοποιεί την αθώα και ονειροπαρμένη Τζελσομίνα για να αναγγέλλει την άφιξή του. Εκείνη υπομένει τα βίαια ξεσπάσματά του με ένα παιχνιδιάρικο χαμόγελο, όπως στην περίφημη σκηνή «E arrivato Zampano», ντυμένη με τη μουσική του Νίνο Ρότα.
Οι FlyTheatre συνδυάζουν στις παραστάσεις τους το σωματικό θέατρο με το animation. H νέα τους δουλειά θα είναι ανάμεσα στην «Αγγελική» και το «FridaΚιΑλλο», που αμφότερα σημείωσαν μεγάλη επιτυχία στις αθηναϊκές σκηνές.
Το δράμα κορυφώνεται με τη μοιραία σύγκρουση του Ζαμπανό και του «Τρελού», ενός ακροβάτη που έγινε φίλος με την Τζελσομίνα. Ο Ζαμπανό τον σκοτώνει και στην πραγματικότητα «σκοτώνει» και την ψυχή της νεαρής κοπέλας.
Ιστορία αρχετύπων
Μελετώντας το έργο του Φελίνι, η Κατερίνα Δαμβόγλου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η «La Strada» είναι μια ιστορία αρχετύπων, τα οποία συναντάμε σε όλες τις εποχές. Το περιθώριο, οι «μάσκες» που φοράμε καθημερινά, οι χαρακτήρες που εντοπίζονται ακόμα και στην «Τρικυμία» του Σαίξπηρ, όπου Πρόσπερο είναι ο ίδιος ο Φελίνι.
«Οταν βγήκε το “La Strada”, έδειχνε τι αφήνουμε πίσω μας, τώρα πάμε ξανά εκεί. Δεν θέλω να πω ότι γυρνάμε σε έναν φασισμό, αλλά οδεύουμε σε κάτι σκληρό. Υπάρχει μια διάθεση για πόλωση, για κατηγορώ, για κάτι απολυταρχικό», μας λέει η κ. Δαμβόγλου.
Για την ίδια, η Τζελσομίνα αντιπροσωπεύει την αθωότητα, το ονειροπόλο και το άφυλο. «Είναι το παιδί, πάνω της επιδρά ο αντίκτυπος της καταστροφής και δεν το αντέχει. Επιλέγει να μην το βλέπει. Είναι αυτή η σωστή επιλογή; Δεν θα το πούμε εμείς». Ο χαρακτήρας του «Τρελού» είναι συνυφασμένος με την απόλυτη ελευθερία και το τίμημά της. «Στην παράσταση φοράει τακούνια, αλλά η έμμεση αναφορά στο περιστατικό του Ζακ είναι κυρίως για τη συζήτηση που έγινε μετά και αποκάλυψε τους χαρακτήρες που σήκωναν το δάχτυλο ξεχνώντας το βασικό, ότι άνθρωπος σκότωσε άνθρωπο».
Ο Ζαμπανό, ίσως από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες του Φελίνι που ενσάρκωσε ο Αντονι Κουίν στην ταινία, είναι ο άνθρωπος που θέλει να ξεφύγει από αυτό που είναι, «σπάει αλυσίδες αλλά είναι δεμένος με αλυσίδες μέχρι τον λαιμό». Συμβολίζει το ένστικτο, την αίσθηση του ανήκειν, αλλά διαστρεβλωμένη, μας λέει η κ. Δαμβόγλου, υποβιβάζοντας τον διπλανό του. «Βλέπουμε τις δράσεις του Ζαμπανό, αλλά σίγουρα υπάρχουν και αυτά μέσα μας», σημειώνει.
Στην παράσταση θα δούμε ένα μπουλούκι παλιάτσων με την ιδιαίτερη ματιά των FlyTheatre, ενώ ρόλο θα έχει και ο ίδιος ο Φελίνι με σχόλια και λόγια του για την ταινία.
Η μαεστρία του Ιταλού σκηνοθέτη είναι ότι απέδωσε την πολύ σκληρή ιστορία του «La Strada» με έναν ποιητικό και ανάλαφρο τρόπο. «Εμείς μένουμε να βλέπουμε τον άνθρωπο που σκότωσε, αυτός θα μας κοιτάξει στα μάτια. Ο Φελίνι σε ένα ανθρώπινο επίπεδο φέρνει ανθρώπους μαζί που θα μπορούσαν να συνυπάρχουν και να γίνουν ολοκληρωμένοι εαυτοί, αλλά με κάποιον τρόπο το αρνούνται και επιλέγουν τον μοναδισμό. Αυτό δεν ζούμε;», σημειώνει.
«La Strada», Πειραματική Σκηνή, Εθνικό Θέατρο, από την 1η Φεβρουαρίου.