Σεφ για μία ημέρα έγιναν οι γυναίκες-μετανάστριες του προγράμματος «Κέντρα Υποστήριξης Παιδιού και Οικογένειας» που υλοποιείται από το SolidarityNow με την υποστήριξη της UNICEF και τη χρηματοδότηση του τμήματος Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Μέσω του προγράμματος προσφέρεται βοήθεια σε ευάλωτες οικογένειες που διαμένουν σε κέντρα φιλοξενίας προσφύγων ή σε αστικές περιοχές σε όλη τη χώρα. Μαγειρεύοντας πιάτα εμπνευσμένα από την παράδοση της χώρας καταγωγής τους –Αφγανιστάν, Ιράκ, Μαρόκο, Αιθιοπία κ.ά.– οι γυναίκες μοιράστηκαν πρόσφατα ένα μεσημέρι, τη δική τους ιστορία στο Μουσείο Γαστρονομίας στο κέντρο της Αθήνας.
Το τραπέζι στο Μουσείο Γαστρονομίας (Δ). Το ορεκτικό στα αριστερά είναι το light πιάτο – όπως μας είπε – που επέλεξε η Μπίμπι από το Αφγανιστάν να μαγειρέψει εκείνο το μεσημέρι.
Αυτή τη φορά τα λόγια τους απείχαν πολύ από τις συνηθισμένες αφηγήσεις που έρχονται στο φως της δημοσιότητας για τους μετανάστες και πρόσφυγες, οι οποίες επικεντρώνονται στις δύσκολες έως τραγικές εμπειρίες τους.
Ως κινητή κληρονομιά «η μαγειρική συνδέει το παρελθόν με το μέλλον, μας θυμίζει κάτι από αυτά που αφήσαμε πίσω και εισβάλλει στο τώρα», λέει στην «Κ» η κ. Ειρήνη Πολυκρέτη, θεατρολόγος και ιστορικός κινηματογράφου, υπεύθυνη για τις δραστηριότητες των γυναικών στα ειδικά Κέντρα Υποστήριξης.
Η ιδέα για την εκδήλωση μαγειρικής γεννήθηκε στο περιθώριο των δραστηριοτήτων που ενορχηστρώνει η κ. Πολυκρέτη, μεταξύ άλλων ειδικών, με σκοπό την ενδυνάμωση και ένταξη των γυναικών στη νέα τους πατρίδα. Μέσα από την ομάδα μαγειρικής που έχει συσταθεί στο Κέντρο μια φορά την εβδομάδα, η κ. Πολυκρέτη παρατήρησε ότι το φαγητό αποτελεί κοινό άξονα για όλες τις γυναίκες παγκοσμίως.
«Ζώντας σε μια δομή φιλοξενίας μαζί με ανθρώπους με διαφορετικό φυλετικό υπόβαθρο, μέσω της ανταλλαγής γευσιγνωστικών χαρακτηριστικών, μαθαίνεις εσύ τη δική τους κουλτούρα και αυτοί τη δική σου», υπογραμμίζει στην «Κ».
Ανοίγοντας τις πόρτες του στις ωφελούμενες γυναίκες, το Μουσείο Γαστρονομίας έδωσε τη δυνατότητα στη Ρουτ από την Ερυθραία, στην Μπίμπι από το Αφγανιστάν, στη Ζακία από το Μαρόκο και στη Γουασάν από το Ιράκ να εμπλουτίσουν το μενού τους με πιάτα εμπνευσμένα από διαφορετικές παραδόσεις, να μαγειρέψουν τα δικά τους αγαπημένα φαγητά, «να δείξουν ότι αξίζουν αλλά και να νιώσουν ότι αξίζουν», σημειώνει η κ. Πολυκρέτη. «Θεωρούμε πως η εν λόγω διαδικασία λειτούργησε ως μέσο ενδυνάμωσης. Είναι πολύ σημαντικό για μια γυναίκα μετά από ό,τι έχει βιώσει να της δίνεται το μέσο, ο λόγος, να αποκτήσει μια δυναμική σε μια χώρα που δεν είναι η δική της», προσθέτει χαρακτηριστικά η υπεύθυνη του Κέντρου, κ. Μορφούλα Γκαμούλου.
Τα συναισθήματα
Μέσα από τις διηγήσεις των τεσσάρων συνδαιτυμόνων εκείνου του μεσημεριού στο κέντρο της Αθήνας, παρατηρώ ότι καθ’ όλη τη διαδικασία του μαγειρέματος με αποκορύφωμα την τελική ανταμοιβή της δοκιμής, τα συναισθήματά τους τέμνονται και ανασύρουν μνήμες. Για την Ρουτ κάθε φορά που μαγειρεύει το Ντόρχο –εορταστικό πιάτο της Αιθιοπίας– της έρχεται στο μυαλό η ημέρα που της το έμαθε η μητέρα της όταν ήταν μόλις 7 ετών.
«Η μυρωδιά του Ντόρχο στη γειτονιά σημαίνει ότι ήρθαν γιορτές», λέει η Ρουτ και παραδέχεται ότι ήταν το πιο καυτερό πιάτο στο τραπέζι που στήθηκε εκείνο το μεσημέρι στο Μουσείο Γαστρονομίας.
Για τη Ζακία από το Μαρόκο, η μπαστέλα που επέλεξε να φτιάξει της θυμίζει τη θάλασσα. «Οταν μαγειρεύω αυτό το φαγητό νιώθω τόσο όμορφα, γιατί δεν μπορείς να το φας μόνος σου. Για να το μαγειρεύεις περιμένεις σίγουρα κόσμο», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Η Ζακία (Δ) εξηγεί ότι η μπαστέλα μπορεί να μαγειρευτεί και με ψάρι αλλά και με κοτόπουλο. Το πιάτο της ενθουσίασε τις υπόλοιπες μαγείρισσες.
«Στην εκδήλωση ένιωσα σαν να ήμασταν μια οικογένεια», εκμυστηρεύεται η Γουασάν από το Ιράκ που έφτιαξε το διάσημο στη χώρα της Κιμπέ, ένα έδεσμα που ξεχωρίζει για τα μπαχαρικά του. «Ολα τα φαγητά ήταν νόστιμα, αλλά το Κιμπέ μου τελείωσε πρώτο!», λέει η Γουασάν με αυτοπεποίθηση, ενώ χαμογελά ικανοποιημένη. Ωστόσο, δεν παραλείπει να προσθέσει ότι όλα τα πιάτα είχαν ξεχωριστή γεύση και τη δική τους νοστιμιά.
Η Γουασάν σερβίρει το νόστιμο Κιμπέ.
Οσο για την Μπίμπι, το πιάτο που διάλεξε δεν ταυτίζεται με κάποια παραδοσιακή γιορτή στο Αφγανιστάν, αλλά «το φτιάχνεις όταν έχεις διάθεση», όπως σημειώνει, της θυμίζει την πρώτη φορά που το μαγείρεψε. Ηταν για τον άνδρα της, μόλις είχαν παντρευτεί. «Για εσάς το έκανα πολύ πιο νόστιμο», παραδέχθηκε συνωμοτικά.
Το επόμενο πιάτο
Η Μπίμπι έχει σκεφθεί ήδη το επόμενο πιάτο που θα ετοιμάσει σε περίπτωση δεύτερης παρόμοιας εκδήλωσης, ενώ η Ζακία στενοχωρήθηκε που δεν πρόλαβε να πάρει τις συνταγές από τις άλλες μαγείρισσες της ημέρας. «Ενθουσιάζομαι ακόμα και ένα απλό αυγό να φτιάξει κάποιος με άλλο τρόπο από αυτόν που ήδη ξέρω και θέλω να μάθω!», προσθέτει.
«Η εκδήλωση μαγειρικής αποτελεί το πρώτο στάδιο των δραστηριοτήτων που αναγνωρίζουμε ως μέσα ένταξης» σημειώνει στην «Κ» η κ. Βάλια Σαββίδου, υπεύθυνη Τύπου του SolidarityNow.
Απώτερος στόχος είναι η έκδοση ενός λευκώματος με παραδοσιακές συνταγές από τις χώρες καταγωγής των ωφελούμενων γυναικών αλλά και τις ιστορίες των γυναικών-σεφ. «Επιθυμούμε να αποτυπωθεί η προσπάθειά τους, ως μέγιστη κατάσταση ενσωμάτωσης, με το φαγητό να αποτελεί το κυρίαρχο μέσο, το κοινό σημείο ανεξαρτήτως του ποιος είσαι, ποιος ήσουν και πού βρίσκεσαι τώρα», συμπυκνώνει η κ. Σαββίδου.